Het mentale uniform: dat wat we dragen uit zorg voor onze mentale veiligheid & flexibiliteit. Als beroepsgroep hebben we een flinke slag te slaan om dit uniform vorm te geven. Op persoonlijk vlak is er ook veel te winnen. Je mentale gezondheid is zo’n beetje het meest persoonlijke wat je hebt, dus heb je er zelf ook grote invloed op.
Komende maanden ga ik op deze plek korte tools plaatsen, waarmee je aan de slag kunt. Want ik geloof in actie, in beweging komen, doen. Uitproberen wat er werkt en dat toepassen.
Als we PTSS als een dreigend spook beschouwen, dat er ineens is, dan kunnen we vanaf dat moment ook terug redeneren.
PTSS is een mentaal ziektebeeld.
Mentaal = Voelen, Denken & Willen. Deze drie zijn bij PTSS ernstig ontwricht, waardoor je niet meer kunt ontspannen, geen richting aan je gedachten kunt geven, geen sturing op je gevoelens hebt en geen of weinig controle over je wil kunt uitoefenen.
Waar krijg je nu de eerste signalen, die erop wijzen dat er iets in je mentale welzijn uit evenwicht wordt gebracht? Waar merk je nu het eerste op, dat je een mentale blessure hebt opgelopen? In je wil, je gedachten of je gevoel? Met andere woorden: als je aan je mentale gezondheid wil werken, waar kun je dan het best beginnen?
Je komt bij een mevrouw van 32 jaar. Zij is een uur geleden op brute wijze verkracht. Zij is in blinde paniek en gewond. In een slaapkamer liggen twee kleine kinderen te slapen.
Voor een ambulancehulpverlener is dit niet een ondenkbare situatie om ‘in te stappen’. Merkte je iets bij jezelf tijdens het lezen ervan? In je wil, je gedachten of in je gevoel?
We zullen in onze gevoelens het eerste opmerken dat een extreme situatie iets met ons doet. Die emoties kunnen we opmerken in ons lichaam. Boosheid, afschuw, verlegenheid: we voelen het in ons lijf. Je maag krimpt samen, je spieren spannen aan, je wordt misselijk, licht in je hoofd, je krijgt een droge mond. Vul zelf maar verder in.
In een eerder artikel noemde ik de responsflexibiliteit. Dit is de ruimte die je zelf ervaart om te wachten met het geven van een respons op een bepaalde prikkel. Iemand snijdt jou bijvoorbeeld af in het verkeer en direct scheld je keihard en je middelvinger schiet omhoog. Je hebt geen milliseconde de tijd genomen om na te denken, je mogelijke reacties te overwegen en de meest optimale reactie te geven. Je responsflexibiliteit is dan 0. Je wordt in feite gestuurd vanuit emotie, waarover je geen grip hebt. Het is een teken dat gebeurtenissen uit het verleden in feite je reactie bepalen.
Aan het begin van deze Mentale Flexibiliteit Challenge stel ik voor om een 0-meting te doen. Een lichte vorm van zelfonderzoek om na verloop van tijd verandering te kunnen meten. Er is geen goed of fout, geen norm of een benchmark: gewoon een 0-meting van jezelf. Na een half jaar werken aan je mentale gezondheid, kun je dezelfde meting nogmaals doen en zien hoe je responsflexibiliteit is toegenomen.
Noteer vanaf morgen, drie maal daags de tijd die je in jezelf ervoer om je reactie op een willekeurige prikkel uit te stellen. Welke prikkel het is maakt niet. Iets dat gebeurt, wat bij jou een reactie uitlokt. Beschrijf met een paar woorden waar de prikkel uit bestond en schrijf je reactie erachter, met de tijd die er tussen de prikkel en je reactie zat.
Dat ga je een week doen. Zo krijg je een aardig beeld van je gemiddelde responsflexibiliteit en kun je enigszins aflezen welke triggers jou het snelst tot reageren aanzetten.
Volgende week zaterdag komt de eerste ‘tool’ om aan de slag te gaan met je mentale flexibiliteit. Geen hogere wiskunde, geen therapie, maar wel praktisch aan de slag.
Tot volgende week!